Atelier 4D – Atelier d'Architecture
Een nieuwe, in een landelijke omgeving verankerde infrastructuur
Het is in de hoger gelegen delen van de stad Namen, in Champion om precies te zijn, dat Atelier 4D voor de Christelijke Mutualiteit het project Creagora heeft gerealiseerd. De naam van het project is het resultaat van een samenvoeging van Creatie en Agora (plaats van samenkomst). “Het was een gunstige samenloop van omstandigheden met het bureau Atelier d’Architecture, vanaf het begin een bijzonder positieve samenwerking. De klant vroeg om kwaliteit. De landschapscontext was bijzonder interessant en er waren weinig beperkingen wat betreft urbanisme. De opdrachtgever heeft de locatie heel goed gekozen: voormalige landbouwterreinen in een ambachtelijke zone. We hebben hier onze architectuur volledig tot uiting kunnen brengen,” aldus Dany Poncelet.
Uitwisseling bevorderen
Atelier 4D is een architectenbureau dat op alle niveaus van de discipline actief is: urbanisme, landschappen, openbare gebouwen, particuliere gebouwen en openbare ruimtes. Het project Creagora brengt een aantal van deze vakkundigheden samen. De integratie in de omgeving was essentieel. Het was belangrijk om de gebouwen op de juiste manier te realiseren, maar er moest ook een band zijn met de gemeenschap. Dat was een uitdaging die Atelier 4D met succes heeft aangenomen. Niet alleen is de ecologische voetafdruk van dit nieuwe gebouw tot een minimum beperkt, maar er is ook gedacht aan de bevordering van uitwisselingen tussen de gebruikers: ‘co-working’ ruimtes, grote kantoorruimtes en vergaderzalen. Het gebouw groepeert meerdere afdelingen van de Mutualiteit in de vorm van ondergroepen, waar sociale innovatie een centrale positie inneemt.
Er is voorrang gegeven aan sociale uitwisselingen, maar ook aan de band met natuur en cultuur. Het gebouw is perfect zichtbaar vanaf de E411 en vormt een soort baken in het landschap; toch smelt het volume helemaal samen met de omgeving. Dankzij de okertint, de kleur van de aarde door de PIGMENTO Rood, die momenteel nog meer benadrukt wordt door de herfstkleuren van het landschap, ziet het gebouw er heel organisch uit, alsof het een geheel vormt met de omgeving. De bekleding van zink, die het gebouw als een dunne huid bedekt, verleent er een aspect van lichtgewicht aan. Het bouwwerk, dat een enkelvoudig volume heeft, maakt verstandig gebruik van de ligging en biedt meerdere ingangen vanaf de begane grond. Het gebouw is wat lager aan de wegkant en stelt zich aan de achterkant helemaal open voor het landschap.
Gebruik maken van de topografie
Dany Poncelet: “Het gebouw is verankerd in het landschap en trekt voordeel van het hoogteverschil van 9 meter van het terrein. Het is strikt noord-zuid georiënteerd, in harmonie met het landschap. We hebben daarbij drie ingangen kunnen maken: op de begane grond, op niveau -5 en op niveau -9. Het gebouw heeft een emblematisch karakter en een duidelijk voornemen om zich in het landschap te integreren. Creagora bevindt zich in een zowel randstedelijke als landelijke zone met een snelweg, maar door de noord-zuid oriëntatie wordt het uitzicht op het groene landschap behouden en de uitwerking op de bestaande residentiële omgeving verminderd. De schaal van de omliggende woningen is gerespecteerd. Het gebouw heeft ook aandacht voor het behoud van de nabijheid met de bewoners in de straat. In plaats van een positie in parallel met de straat, is er een geometrie waarmee voor de omwonenden de perspectieven op het landschap behouden blijven.” Met deze ligging blijven ook de parkeerterreinen langs de snelweg relatief onzichtbaar en konden de meer milieuvriendelijke vervoerswijzen langs de straat begunstigd worden.
Aan de buitenkant lijkt het gebouw vrij eenvoudig. Maar dat is echter niet meer dan een illusie. Dany Poncelet: “De constructie is relatief complex. Na een uitgebreid onderzoek hebben we ons gericht op zink, PIGMENTO Rood om precies te zijn. Dit materiaal heeft twee interessante kwaliteiten: het komt in de buurt van de kleur van de aarde (landbouwgrond) en heeft de bijzonderheid dat het geperforeerd kan worden, wat een samenspel tussen meerdere niveaus van doorzichtigheid mogelijk maakt. Dat was een van de voorwaarden, want we wilden met de doorzichtigheid, de lichtdoorlaatbaarheid en de opaciteit kunnen spelen. Dat betekent ook binnen kunnen genieten van de zonnestralen, maar zich er tegelijkertijd tegen kunnen beschermen. Het gebouw geeft de indruk, dat het omhuld is door een sluier, dankzij een subtiel spel van schaduw en doorzichtigheid, dat teweeggebracht wordt door de verschillende graden van perforatie. Het gevouwen zink biedt ook een bepaalde rigiditeit over de lengte van de overspanning”. Het is een bouwwerk dat origineel is, zonder extravagant te zijn, in alle eenvoud!
De intrigerende verticale en verlichte straat
Zodra men binnenkomt, trekt de verticale straat alle blikken. Een circulatieruimte, een communicatieruimte, een plek voor uitwisselingen. We treffen in de kantoren van Atelier 4D de schetsen en tekeningen van deze straat aan. Dany Poncelet: “Op het eerste gezicht lijkt het zelfs helemaal niet op een trap. Dit project van een verticale straat is feitelijk de ruimtelijke vertolking van een heel interessant verzoek van de klant. Zij hadden de wens dat de circulatieruimtes ook de ontmoetingsplaatsen zouden zijn. Het concept van de verticale straat was voor de klant intrigerend, maar zij begrepen wel heel goed dat alles zich hier afspeelt. Er zijn pleintjes, bruggetjes, trappen, cafeetjes, keukenruimtes en kleine zithoeken. We hebben de verticale straat met deze ontmoetingsplaatsen inhoud gegeven. Deze trapsgewijze straat is de ruggengraat, het hart van het gebouw. Het bekistings- en betonwerk was spectaculair. De noordelijke en zuidelijke vleugels zijn wat conventioneler. Hier zijn de kantoren, de vergaderzalen en de telefooncentrales ondergebracht.” De trap maakt grillige wentelingen en bochten die contrasteren met de buitenkant van het gebouw, die heel rechtlijnig is. Dany Poncelet: “Het contrast tussen de buitenkant van schijnbare opaciteit, de strakke lijnen, het ‘mannelijke’ aspect door die rechtlijnigheid van het gebouw, en de uiting van licht en rondingen binnenin, het ‘vrouwelijke’ aspect, is heel verrassend.”Een project dat voor Atelier 4D en Atelier d’Architecture met succes bekroond is. Zij zijn er met Creagora in geslaagd om een fascinerend project te realiseren, dat verankerd is in een sociale en architecturale werkelijkheid die vandaag al nadenkt over morgen.
Bedroefd wil het team nog melden dat ze aan het eind van dit avontuur helaas ook afscheid hebben moeten nemen van Marc Poll.
Tekst: Stéphanie Poppe
Atelier 4D
Avenue Albert 1er, 77 – 5000 Namen
t. 00 32 81 21 48 20
www.atelier4d.be