Architectenstudio arQ

In zink verzonken

Een asymmetrisch spel van hellende daken. Een omhulsel van geëtst zink dat het licht opneemt en weerkaatst. De verrassende eenvoud die de combinatie van beide teweegbrengt. De woning die Architectenstudio arQ realiseerde in de polders van Haasdonk intrigeert. Ietwat zonderling oogt ze, te midden van de uitgestrekte akkers, weiden en velden. Alsof het een onregelmatigheid betreft in een landschap dat verder enkel een afgezonderde boerderij of occasioneel landhuis toelaat. Tegelijk past de woning er perfect in, door de sobere taal die ze hanteert, door de loodsachtige indruk die ze nalaat in het schijnbaar verlaten agrarische kader. Het geheel oogt opvallend en toch bescheiden. Uitgesproken en toch ingetogen. Al is de bijzondere façade niet meer dan de voorafname van een wereld vol verrassingen zodra je die betreedt.

Oplevering in recordtempo

Een bouwheer en -vrouw die goed weten wat ze willen. Ze helpen je als architectenbureau een eind op weg. Als ook nog de samenwerking met de aannemer succesvol verloopt, zit je gebeiteld. Op amper 6 maanden tijd werd de woning in Haasdonk in een definitieve plooi gelegd. Niets minder dan een huzarenstuk gezien de complexiteit van het programma en het beperkende karakter van de stedenbouwkundige voorschriften. “Dit project is in de eerste plaats het resultaat van een bijzondere wisselwerking tussen bouwheer, architect en aannemer”, vertelt Karolien Van Haute, projectarchitect en medezaakvoerder van arQ. “De opdracht bestond erin een bestaande zonevreemde woning met bijhorende stallingen te verbouwen tot een huis met bedrijfs- en bureauruimte. Dat bleek lang geen evidentie, gezien de strikte regelgeving van stedenbouw. Er moest verbouwd worden binnen het bestaande volume, waarbij meer dan de helft van de buitenmuren diende behouden te blijven. De nieuwe constructie moest ook nog eens voor drie kwart overlappen met de aanwezige bebouwde oppervlakte. Bovendien lag de lat op het vlak van detaillering en afwerkingsgraad bijzonder hoog. De werfopvolging was bijna een voltijdse job. Maar alles en iedereen bleken perfect op elkaar afgestemd, wat op zich redelijk uitzonderlijk is. Een dergelijk project op zes maand, het moet bijna een record zijn.”

Vanuit toekomstgericht perspectief wenste de opdrachtgever dat alle woningfuncties werden geïntegreerd op het gelijkvloers. Een laag energieverbruik, inbouwmeubels en –kasten, veel licht en zicht, warme materialen en een grote verbondenheid met de tuin waren de andere eisen. De beoogde bedrijfs- en kantoorruimte kwamen er op voorschrift van stedenbouw niet. Karolien Van Haute: “Uiteindelijk hebben we geopteerd voor een bescheiden woonvolume aan de straatkant dat aansluiting vindt bij de bestaande stallen die grotendeels werden behouden. De schuur ter hoogte van de weg was nog in vrij goede staat en die hebben we omgeturnd tot opslagplaats. In de lage varkensstal achteraan werden een zwembad, fitnessruimte en berging ondergebracht. Het oorspronkelijke huis werd afgebroken en vervangen door een woning van ongeveer dezelfde grootte. Daarnaast spelen duurzame technieken een vooraanstaande rol in het verhaal. Zonnepanelen verwarmen het zwembadwater, een pellet-installatie de woning en de relaxruimtes.”

Zinken gevel, hellende daken

De buitenkant van de woning geeft weinig prijs. Eenvoud en rust primeren. Toch draagt de grotendeels blinde gevel ook een zekere speelsheid en spanning in zich. Het veelvoud aan hellende daken en de schijnbaar moeiteloos in elkaar geschoven volumes zorgen voor ritme en reliëf. “De woning is volledig op het gelijkvloers ondergebracht, in een voortvloeiende beweging waarbij elke woonfunctie haar eigen dak heeft”, legt Karolien Van Haute uit. “Door de natuurlijke variatie in de opzet van de ruimtes krijgt elk dak telkens een andere verhouding, gebaseerd op de architecturale taal van de stallen achteraan. Op die manier benadrukken we op subtiele wijze het landelijke karakter, zonder dat dit impact heeft op de omgeving. Vandaar ook dat het huis zeven meter dieper staat op het terrein, op één lijn met de naburige woningen.”

Daken en wanden hebben een massieve structuur, in combinatie met stalen spanten om de bouwtijd te beperken. Het geheel kreeg een stevige isolatieschil en werd afgewerkt met zink, een opbouw die de woning een zekere massa en inertie verleent. “De constructie op zich is niet vernieuwend, de afwerking in geëtste zink is dat wel”, verduidelijkt Van Haute. “Het gebouw is van kop tot teen verpakt in Azengar, een heel tijdloze variant van zink die het resultaat is van een ecologisch proces. Het materiaal is wat matter, ruwer ook en komt voor in een lichtere tint. Opvallend is het heterogene en geëtste oppervlak dat speelt met het licht. In combinatie met de kleur van de ramen zorgt het voor een strakke en toch sobere uitstraling. Het zink is ook op zo’n manier uitgezet dat er mooie rechte banen ontstonden die mee de verdere opdeling van de gevel hebben bepaald. Het resultaat is een op het oog bescheiden woning die een optimale privacy garandeert en daarmee het verrassingseffect binnen alleen maar vergroot.”

Patio als vormgever

Het besloten gevoel aan de voorkant van het gebouw verraadt niets van de openheid aan de binnenzijde. Daar ontvouwt zich een baken van licht en transparantie, georiënteerd op de tuin enerzijds en een centrale patio anderzijds. Overal werpen grote glaspartijen het daglicht gul naar binnen, terwijl een uitgekiend lijnenspel alle ruimtes organisch in elkaar doet overvloeien. Waar de hal en een logeerkamer vooraan nog dienst doen als buffer naar de straat toe, worden keuken en woonkamer, bureau, slaapkamer en badkamer in een slingerende beweging aan elkaar geschakeld, met de patio als ultiem koppelteken.

Karolien Van Haute: “De patio is het kloppende hart van de woning, opgevat als een immateriële binnenruimte die alle verdere ruimtes vormgeeft en met elkaar verbindt. Ze fungeert als een soort van rustpunt, ingeklemd tussen de eigenlijke woning en de oorspronkelijke stallen. Ter hoogte van de leefomgeving is de patio begrensd door glazen schuifwanden, waardoor je bij het minste straaltje zon naar buiten wil. Waar hij raakt aan de stallen zijn de wanden wit gepleisterd, om het gevoel van een buitenkamer te versterken en de grens tussen het interieur en exterieur verder te doen vervagen.”

Het gebruik van natuurlijke materialen maakt deel uit van de ruimtelijke sensatie van het huis. Het zuivere gevoel van de gevel krijgt ook een verlengde binnen, in een ingetogen, overwegend zandkleurig palet. Het plafond is wit, de vloeren zijn bekleed met parket. Waar er geen glas is, zijn de wanden opgevat als kasten in berkenhouten multiplex waarin ook de deuren haast onzichtbaar wegvallen. Lichtarmaturen zijn er niet, op twee kegelvormige pendels na, die onopvallend boven de eettafel en het keukeneiland zweven. Hun hoogte refereert aan een lijn op 2m20 die doorheen de hele woning loopt en waarop de hele afwerking is afgestemd, van maatkasten en deurhoogtes tot raamprofielen en gordijnlijsten. Nergens smeekt de materialisatie om aandacht. Het geheel spreekt voor zich. Soms moet je zelfs twee keer kijken om alles te zien. Perfect.

Tekst: Bart De Maesschalck
Foto’s: Lookadiz

Architectenstudio arQ
Regentiestraat 74 – 9100 Sint-Niklaas
t. 03 778 88 40
as@arQ.be – www.arQ.be