Architecten Achtergael
Architecturaal BEN-kantoorgebouw treedt in dialoog met industriële omgeving
Een kantoor omgeven door industrie, het klinkt best tegenstrijdig. Toch bood de site die het Wit-Gele Kruis ter beschikking had heel wat mogelijkheden. Het bevindt zich namelijk op de hoek van een industrieterrein waardoor je aan de overzijde van de straat zicht hebt op de velden. Het gebouw is ook heel toegankelijk met een bushalte voor de deur en heel wat parkeerruimte. De grote terreinoppervlakte bezorgde Architecten Achtergael anderzijds een grote uitdaging. De beheerder van het bedrijventerrein legde immers een belangrijke terreinvoorwaarde op. Zo moest er een minimumbezetting zijn van 25 %.
De vraag van de opdrachtgever was tweeledig. Het nieuwe afdelingsgebouw van het Wit-Gele Kruis West-Vlaanderen diende zowel uit een actief gedeelte te bestaan als uit een passief gedeelte. In het actieve deel moest er, behalve de klassieke functies zoals onthaal, bureaus en refter, bijkomende aandacht worden geschonken aan een opleidingscentrum. Het passief deel omhelsde dan weer berging, archief en stockageruimte voor verpleegmateriaal.
Het gevraagde bouwprogramma volstond echter niet om aan de minimale footprint in oppervlakte te voldoen voor dit gebouw dat slechts uit één enkele bouwlaag bestaat. Deze uitdaging en de industriële setting bracht Architecten Achtergael er toe om een grote centrale patio te integreren waarrond de twee vleugels zich bijna sluiten. Samen met de grote luifel langs de westzijde kwamen ze zo aan de beoogde oppervlakte. Tegelijkertijd zorgt de patio voor een groen rustpunt en een geborgen ontmoetingsplaats voor het personeel waardoor ze even vergeten middenin een industriële setting te vertoeven. Het zicht op loodsen met bardageplaten is nu niet bepaald een aangename kantooromgeving. De patio is bovendien deels overdekt waardoor ze als een soort buitenkamer fungeert tussen de typische KMO-zone en de hedendaagse architectuur van het gebouw. De toenadering van het kantoor gebeurt immers via de parking achteraan waardoor de bezoeker langs de patio naar binnen wordt geleid. Bijkomend voordeel van deze patio met glazen binnengevel is de extra lichtinval voor de binnenruimtes en de grensvervaging tussen binnen en buiten. Daardoor krijgt het gebouw een opvallend open karakter.
Dit open karakter wordt vooral in de actieve vleugel doorgetrokken dat zich aan de noord- en westzijde bevindt. Zo genieten de kantoren achter de grote raampartijen optimaal van de bezonning en een aangenaam zicht, enerzijds op het landschap en anderzijds op de patio. Van buitenaf triggert het patroon van de glaspartijen en de sterke overkragingen. Dit gecompartimenteerd zicht van aan de grote baan laat evenwel niet toe om binnen te kijken.
De relatie met de patio in het gebouw geldt voor alle publieke zones. De zijgevels met daarachter de logistieke zones, zijn dan weer gesloten en vormen zo een buffer naar de naburige bebouwing. De gesloten gevels worden enkel onderbroken door het speelse element van de ronde ramen, geïntegreerd op weloverwogen en doelgerichte plaatsen en hoogtes. Deze wekken de nodige nieuwsgierigheid op bij voorbijgangers. Het diverse programma met een actief en passief gedeelte komt dus ook tot uiting in de gevels.
Door de combinatie van kantoren en opleidingen is het gebouw nagenoeg constant in gebruik. Eens voorbij de sas met een dubbel openschuivende deur kom je aan het onthaal en wat volgt is een logische circulatie rondom het gebouw die mee begeleid wordt door de patio. Daarop geeft ook de grote opsplitsbare zaal uit die dient voor opleidingen. Afhankelijk van het aantal deelnemers, met een maximum van 150, kan je de zaal daaraan aanpassen. Die kan namelijk in drie delen opgedeeld worden die elk afzonderlijk gebruikt kunnen worden. Elk deel is via de gang gelinkt aan het sanitair en de refter. Deze flexibele zaal staat rechtstreeks in verbinding met de refter die zich uiteraard ook op de patio richt. De gang langs de zaal is dan weer gesloten vanwege de vaak gevoelige thema’s die er worden behandeld. Deze grote zaal krijgt grotendeels een hoger plafond om enerzijds extra zenitaal noorderlicht binnen te brengen vanwege het belang van natuurlijk licht in de zaal en anderzijds om het ruimtegevoel van de grote zaal te versterken. Zonnewering was hier niet nodig. Al is er in deze zaal uiteraard verduistering aanwezig om tijdens opleidingen te kunnen projecteren.
Binnenin het gebouw speelt glas de hoofdrol wat voor veel kwaliteit zorgt op het vlak van zicht en licht. Buiten streefde Architecten Achtergael dan weer naar dialoog met de industriële omgeving. Dit doen ze door de buitenschil aan te kleden met aluminium gevelbekleding en aluminium vliesgevels. Dit geeft het gebouw een industriële look die correspondeert met de omgeving waardoor het zich perfect weet te integreren. De fijne Alinel profilering laat toe om zonder zichtbare bevestigingen te werken. De uniformiteit van de gevelbekleding en de lengte geeft het gebouw een slank uitzicht, ondanks het feit dat het toch 4,5 meter hoog is. Ook binnenin versterkt de materialisatie de uniformiteit. Zo is de volledige vloer uitgevoerd in terrazzotegels en wisselen glazen wanden en wanden in fineer elkaar af. Zelfs de kasten, het meubel met de postvakjes, de balie en de keuken werden met fineer bekleed.
De parking met 75 parkeerplaatsen werd dan weer met groendallen aangelegd. Het was namelijk de bedoeling om een zo groen mogelijke parking na te streven in de wetenschap dat er weinig mensen in het gebouw werken. De capaciteit van de parking wordt pas ten volle benut wanneer er opleidingen plaatsvinden. Deze groendallen worden gecombineerd met grassen, die ook terugkomen in de patio en slechts een minimum aan onderhoud vereisen. Het kantoorgebouw is een BEN-gebouw. Ondanks de heel grote raampartijen is de warmtetoetreding geminimaliseerd door de oriëntatie van deze glasvlakken en de uitkragende dakranden die deels als zonnewering dienst doen. Het gebouw wordt verwarmd op basis van geothermie. Een warmtepomp stuurt de vloerverwarming aan en aan de hand van freecooling kan die laatste ook als koeling aangewend worden.
De manier waarop Architecten Achtergael ingespeeld heeft op de typische KMO-site door de integratie van de patio is cruciaal in dit verhaal en één van de voornaamste redenen waarom ze als laureaat van de wedstrijd uit de bus kwamen. Want dankzij de patio slaagden ze erin toch geborgenheid en een aangename werkomgeving te creëren in een niet voor de hand liggende context. Het lage energiepeil is zeker één van de troeven van dit kantoorgebouw. Ze zijn de bouwheer ook dankbaar voor de vrijheid om de doorgedreven detaillering die ze voor ogen hadden toe te laten en ook om te mogen instaan voor het interieur. Het komt de kwaliteit van het totaalproject enkel maar ten goede.
Tekst: Sam Paret
Foto’s: Nick Cannaerts