Jonathan Coenen
Wonen zonder optische grenzen
Een strakke woning met open leefruimtes. Een evenwicht tussen ruwheid en verfijning. Leven temidden van de natuur, met groot terras, maar zonder het ongemak van een tuin. Deze opdracht realiseren op een sterk hellend landschap was een creatieve uitdaging voor architect Jonathan Coenen. Los van voorgenoemde eisen kreeg hij echter veel vrijheid en vertrouwen van de bouwheer en dat resulteerde in een atypisch woonverhaal. Het bouwperceel ligt tegenover agrarisch natuurgebied, wat een te benutten visueel voordeel zou worden in het woonontwerp: een uitgelezen kans om te genieten van natuur en vergezicht zonder het ongemak van tuinonderhoud. Het werd dan ook snel duidelijk dat de belangrijkste woonruimtes van bovenaf over de vallei zouden uitkijken, en zo werd de klassieke woonindeling omgekeerd.
Wanneer we vanop de straat de ééngezinswoning aanschouwen zien we drie niveau’s. De volumes werden letterlijk in het talud geduwd. De steile helling werd als het ware volledig bewaard. De natuurlijke glooiing werd achteraf ook gereconstrueerd rondom de woning, en daarop werd het graslandschap heraangelegd. Op het straatniveau bevindt zich een toegangspoort die haast in het talud verdwijnt, en daarboven lijken 2 bouwlagen uit de grond te rijzen en op elkaar gelegd te zijn. Het geheel oogt strak en zuiver door een uitgepuurde belijning en helder kleurgebruik. De constructie werd in waterdichte beton opgetrokken, de buitengevels bezet in witte crepi. De tweede en bovenste verdieping is de echte blikvanger van de façade en torent boven het onderliggende volume uit. Rondom de fijne raampartijen werd een lichte kaderstructuur in natuursteen Barcy B. opgetrokken met een vlakke voorzijde en afgeschuinde hoeken. “Het kader heeft twee functies: enerzijds fungeert het letterlijk als omlijsting om de kunstzinnige schoonheid van het tegenoverliggende panorama te benadrukken, anderzijds trekt het door zijn compositie licht en groen binnen in de woning. Zo wordt de interactie tussen binnen en buiten verder onderstreept en werken ze in elkaars voordeel”, legt Coenen uit. Een ander opvallend architecturaal element, de binnenpatio, ontdekken we pas later bij het betreden van de woning.
Een steile helling wordt een creatief voordeel
Op het straatniveau biedt een ingegraven betonnen koker via een houten garagepoort en deur toegang tot de woning. Het brute ontwerp met betonelementen loopt verder in de garage tot aan een glazen wand, waarachter een ingemaakte kastenmuur in houtfineer ons welkom heet. Het contrast tussen de zogenaamd ruwere toegangszone en het private gedeelte achter de glazen inkom werd bewust uitgespeeld. Geïntegreerde ledverlichting en een zitbank in het wandmeubel verhogen het gebruiksgemak en huiselijke gevoel in de hal.Via een subtiel aanwezige lift of via de traditionele trap kunnen we ons naar de eerste verdieping begeven, waar de slaapruimtes ondergebracht werden. Doordat dit volume, met uitzondering van de voorgevel, grotendeels in de berghelling ingegraven werd en zich dus ondergronds bevindt, voelt het knusser en intiemer aan. In de nachthal lopen we langs een kastenruimte die ons naar de slaapvertrekken begeleidt. Die liggen aan de voorzijde en genieten zo van natuurlijk daglicht en uitzicht op de weidse vallei. Om elke slaapkamer daar te kunnen onderbrengen werd er ietwat toegegeven op de grootte, maar een smal verzonken terras met lage keermuur van 80cm hoog over de gehele breedte van de façade verruimt de kamers optisch en creëert bovendien uniformiteit en privacy. De luifel van het bovenliggende niveau creëert een handige schaduw wanneer de avondzon verschijnt. De tweede en hoogste etage is het beste te vergelijken met een luxueuze penthouse: alle functionele ruimtes lopen in elkaar door en grote open raampartijen met ultra-fijne verzonken profielen (KELLER minimal windows® systeem) creëren een weids gevoel met een prachtig uitzicht over de vallei. Die openheid laat toe om de natuur, doorheen de verschillende seizoenen en weersomstandigheden, te ervaren als een steeds veranderend schouwspel. Het keukeneiland werd opgetrokken uit een massieve blok marmer Mavros Caffe, die we ook terugvinden in de badkamer. De keuken wordt door een zwevend meubel gescheiden van de zitruimte. Aan de zijde van de zitruimte herbergt het meubel tv-voorzieningen en een houtkachel met een uitsparing om houtblokken te stapelen. Aan de keukenzijde zien we een bibliotheek in Mondriaan-motief, een ontwerp dat Coenen graag in zijn woningen integreert als speels element tegenover de strakke architectuur. Verder verhogen de glazen trap- en terrasafsluitingen de luchtigheid en transparantie van het ontwerp. De grote vierkante keramische tegels van 120cm met het uitzicht van natuursteen komen uit het aanbod van Tegel Concept, waar de bouwheer zaakvoerder is. Dezelfde vloer werd in de hele woning gelegd en loopt ook overal naadloos door in de opmerkelijke buitenruimtes.
Een patio als intermezzo
In het verlengde van de woonruimtes op de tweede verdieping vinden we namelijk de binnenpatio met zonneterras en overloopzwembad. Helemaal achterin staat het poolhouse in witte crepi dat als keermuur tegen het talud fungeert. Het lijkt haast alsof het gehele verdiep dwars doorgesneden werd en de patio er als intermezzo tussengeschoven werd. Wanneer we dan in het poolhouse staan, kijken we dwars door alle glaspartijen heen, recht op het agrarisch gebied aan de overkant. Geen enkel detail werd aan het toeval overgelaten: de voegen van de tegels lopen recht op recht door van binnen naar buiten, het donkere marmer van de keuken vindt ook zijn weg naar het poolhouse, een driedelig schuifraam bevordert de open circulatie. Het verhoogde zonneterras in ipé-hout rondom de jacuzzi doet dienst als keermuur met naastliggend een beplante berm. Gevoelens van transparantie, oneindigheid, openheid en precisie overheersen wanneer we doorheen het geheel bewegen. Het werd een bijzonder geslaagde uitvoering van een complexe bouwopdracht. Voor de technische volledigheid loont het te vermelden dat ernaar wordt gestreefd het BEN-label te behalen. Ventilatiesysteem D werd geïntegreerd en het platte dak werd voorzien van zonnepanelen. Ook op het gebied van isolatie doet de betonconstructie het goed, de gehele kelder werd bovendien van isolatie in Foamglas voorzien. De verschillende luifels voorkomen mee oververhitting.Coenen blikt tevreden terug op het bouwproces: “We hebben het gevoel in vertrouwen gewerkt te hebben en een creatie afgeleverd te hebben die beantwoordt aan zowel het eisenpakket van de bouwheer als aan onze eigen uitgepuurde stijl. We gaan in elk ontwerp op zoek naar zuiverheid, interactie tussen binnen- en buitenruimtes en naar een zeker niveau van perfectie. Om de detaillering in die ontwerpen daadwerkelijk en kwalitatief uit te voeren, hebben we doorheen de jaren een betrouwbaar team van vakmensen uitgebouwd. Zo kunnen we nieuwe uitdagingen aangaan en originele plannen realiseren zonder toegevingen te moeten doen. Ik vind het essentieel om die mooie 3D-schets waar de klant voor valt ook daadwerkelijk tot in het kleinste detail af te leveren.”
Tekst: Elisabeth Myncke
Foto’s: Wim Van De Genachte