Paul Devriendt Architecten
Ruimtebeeld speelt met je brein
Paul Devriendt vindt zichzelf nog te jong. Te jong om in dit magazine te staan. Hij moet nog zoveel bewijzen, zegt hijzelf. En toch zit de carrière van de 36-jarige architect uit Asse al vol hoogtepunten: hij leerde het vak bij het Gentse CAAN Architecten, stampte een bedrijf in 3D-visualisatie uit de grond, heeft een voorliefde voor leer – momenteel werkt hij aan een collectie manbags geïnspireerd op de klassieke postzak – en hij selecteert op vraag nieuwe collecties natuursteen. En alsof dat nog niet genoeg is, bouwde hij op korte tijd z’n eigen architectenbureau uit tot een elfkoppig team van ingenieurs, landschapsarchitecten en interieurontwerpers. Wij praatten met architect Paul Devriendt over zijn aanpak én over zijn nieuwste project: een make-over van een seventies-villa in een indrukwekkende parktuin.
Gesamtkunstwerk
Het is niet toevallig dat Paul Devriendt al zo’n groot team heeft. Er is dan ook veel werk en een stijgende vraag naar goeie architectuur. “Ik ben begonnen in mijn garage. Maar op korte termijn wonnen we zo’n 60% van alle wedstrijden waaraan we deelnamen. Dan heb je mensen nodig.” En die mensen werken altijd aan het volledige plaatje. In de architectuur– en kunstwereldnoemen ze zoiets Gesamtkunstwerk. In Asse zweert architect Paul Devriendt bij datzelfde principe. Simpelweg omdat het ook efficiënter werken is: je kan de ruwbouw beter afstemmen op het interieur. “Als je weet wat er komt, kan je er al van in het begin rekening mee houden. Voor keukens doen we bijvoorbeeld altijd een beroep op schrijnwerkers of keukenbouwers die echt maatwerk aanleveren. Zo kunnen we alle kanten uit en moeten we geen compromissen sluiten. Bij de grotere keukenzaken ben je toch vaak gebonden aan standaardmaten en het gebruik van passtukken. Dat werkt beperkend, vind ik.” Binnenkort kruipt het architectenbureau voor zichzelf aan de ontwerptafel. Het kocht onlangs een pand aan de overkant van de straat. “In het kantoor werken we op dit moment met elf mensen. Op korte termijn zoek ik nog een architect met ervaring en een stagiair-architect bij.En dus moeten we meer ruimte hebben. We werkten hier voor de coronapandemie sowieso al met een rotatiesysteem. We hebben ons dus niet te veel moeten aanpassen. Maar het is toch fijner om allemaal samen te werken, omdat ik die positieve spanning tussen ingenieur-architecten, architecten en interieurontwerpers interessant vind.”
Melancholie
Paul Devriendt gaat in zijn ontwerpen consequent op zoek naar een zekere dramatiek. “Ik ben nogal melancholisch van aard, merk ik. En ik wil dat op de een of andere manier gebruiken in mijn projecten. Misschien wil ik wel de architectuur van grote gebouwen terugbrengen in mijn kleinere projecten”, vertelt Paul Devriendt. De ontwerpen van het architectenbureau herken je daarom in de eerste plaats aan dikke, robuuste volumes. Het speelt met diepte en met grote openingen in de gebouwen. En het is juist dat contrast met voor de rest strakke en elegante lijnen dat de architectuur van het bureauzo interessant maakt. De gebouwen staan er. De zware kolommen zetten ze letterlijk vast in het landschap.
Op het verkeerde been
Als je weet hoe Paul Devriendt de dingen aanpakt, dan herken je zijn stijl quasi direct. Deze bungalowwoning uit de jaren zeventig bijvoorbeeld vroeg om een grondige renovatie. Het huis ligt in een enorme parktuin, maar had amper zicht op die groene omgeving. Het architectenbureau behield grotendeels de al bebouwde zone, maar koos voor een andere indeling. Een nieuw stuk naast het bestaande gedeelte zorgt dat het zwembad niet zichtbaar is vanop de oprit. Het eerste dat het architectenbureau deed, was zijn handelsmerk toepassen: de robuustestructuren plaatsen. Zowel volumes die van binnen naar buiten lopen als dikke structuren binnen – bijvoorbeeld een kastenwand. Door binnen en buiten dezelfde principes en architectuur te gebruiken, vervaag je ook de grens van diezelfde ruimtes. Op deze manier krijg je een niet–beperkende ervaring van tijd en ruimte. De grote ramen in elke ruimte zorgen voor meer contact met de tuin. Die ramen zijn overal even groot. De variatie ligt in de toepassing: sommige ramen kan je in val zetten, andere moet je openschuiven. Die nuance zorgt dat het ontwerp nooit saai is, maar globaal wel rust uitstraalt.
Visueel meer ruimte
Paul Devriendt is fan van ruimte. Maar dat wil niet zeggen dat je per se één open ruimte moet bouwen. “Ik heb ook graag geborgenheid. Ik geloof sterk in het feng shui-principe dat de omgeving je geluk kan beïnvloeden. In de slaapkamer zorg ik bijvoorbeeld dat je nooit met je rug naar de deur zit. In de zitkamer zit je knus, maar zie je wel altijd wie de ruimte binnenkomt.” Dat komt omdat Paul Devriendt slim omgaat met de zichtlijnen en circulatie in huis. Vanuit de zithoek heb je zicht op de keuken, de eethoek en de inkom. Die openheid maakt dat je ruimte groter aanvoelt. Tegelijk staan er kolommen in de weg – vaste wanden of maatkasten. Die zorgen dat je verplicht ergens rond moet lopen om de ruimte te bereiken“Door niet altijd de kortste weg te nemen, kan je ruimtes groter laten aanvoelen. Je verbindt ze visueel, maar het doel op weg ernaartoe laat je zo even verdwijnen.” Hetzelfde trucje past de architect toe in de gang. Niet elk raam staat in dezelfde lijn. Als je door de gang loopt, weet je dus niet wat er achter die leegte zit die je verderop ziet. Is het een deur of is het een extra ruimte? “Je brein heeft een bepaald verwachtingspatroon. Door dat patroon niet onmiddellijk in te vullen, hou je een ontwerp spannend en onverwacht.”
Maar ook: meer rust
Naast geluk wil Paul Devriendt eveneens rust in zijn ontwerpen brengen. Daarom zijn de ramen naar buiten overal even groot, maar is ook de gevel tot tegen de dakrand gepleisterd. “We gebruiken een onzichtbaar profiel, zodat het pleisterwerk tot boven kan doorlopen. Je ziet geen dakrand of –profielen die het einde van de kroonlijst benadrukken en bijgevolg het totaalbeeld verstoren.” Om diezelfde reden werkt Paul Devriendt ook met natuurlijke materialen: natuursteen, massief hout, staal. “Het zijn fijne materialen om mee te werken en daarom een belangrijk onderdeel in mijn ontwerpen. Zij brengen rust.” Zelf selecteert de architect op vraag ook collecties natuurstenen. En naast zijn architectenbureau werkt hij veel met leer. Enkele jaren geleden ontwierp hij met Filip Cappoen een zogenaamde designfrisbee voor hipsters. Volledig uit leer. Het ontwerp kaapte de tweede prijs weg op de BKRK-lederwedstrijd in Bokrijk. “Architectuur en productdesign gaan tenslotte allebei over emotie, proportie en functie op elkaar afstemmen”, vindt Paul Devriendt. Opvallend aan de villa, is het dak dat langs beide kanten schuin naar boven stijgt. Alleen twijfel je of de hoogste punten van het dak wel op dezelfde lijn liggen. En of het punt waar ze elkaar ontmoeten wel exact in het midden van de woning ligt. Die symmetrie en asymmetrie voegt dynamiek en dramatiek toe. Net zoals de lijn onder het dakvolume. “Je krijgt niet één groot volume, maar verschillende volumes op elkaar. Zoals je met legoblokken iets bouwt, geven we hier ook de illusie dat er blokken op elkaar staan. De zware kolommen en grote openingen versterken dat idee alleen maar.”
Goed en lang nadenken
Rust zoekt Paul Devriendt in zijn aanpak. “Hoe meer je op voorhand nadenkt over elk detail, hoe beter. Dan moet je gewoon je plan volgen. Dan heb je geen discussies. Dan gaat alles sneller. Maar vooral: dan kan je bij je concept blijven. Als je nog op de werf knopen moet doorhakken of nadenken over bepaalde details, dan krijg je meer stress. Een wijziging heeft vaak indirecte gevolgen die pas in een latere fase van het bouwproject aan het licht komen.Dus: stick to the plan.” Ook over deze woning is dus goed nagedacht. De toegang tot de fietsenberging zit verstopt in de voorgevel. De garage maakte plaats voor een extra slaapkamer. “Tegenwoordig zetten mensen de auto vaker buiten. Ze hebben geen zin meer om extra ruimte op te offeren voor hun wagen.” Door heel bewust die keuzes te maken, konden we hier ook aan de toekomst denken. Het huis is klaar voor de oude dag: leef- en slaapruimtes liggen allemaal op het gelijkvloers.
Tekst: Jurgen Verbiest
Beeld: Paul Devriendt Architecten