Qbrik Architectes
In Suarlée net buiten Namen ligt het economisch centrum Parc Ecolys®. Toen koffiebranderij Cafés Delahaut er een nieuw gebouw wilde zetten, was de belangrijkste taak van het architectenbureau om de filosofie van het familiebedrijf verder te zetten in een nieuw gebouw. Bijkomende uitdaging: de opdracht ging naar twee architectenbureaus.
Geen samenwerking, maar opvolging
Dat 2 architectenbureaus samenwerken aan een project is op zich niet vreemd. Maar in dit geval huurde Cafés Delahaut twee bureaus in die na elkaar in actie kwamen. Enerzijds Qbrik voor het ontwerp, anderzijds B-Solution voor de structuur, stabiliteit en coördinatie van het project. Al moet je er in feite ook nog een derde partij aan toevoegen: interieurarchitecte Elise Fossion van EL’IN.
Wandelrichting op voorhand bepaald
Bij een koffiebranderij komt veel kijken. Je hebt de branderij zelf, er is de horecaruimte, een opleidingscentrum, kantoren en opslagplaats. Het spreekt dus voor zich dat al die ruimtes in elkaar moeten vloeien voor een vlotte doorgang. Bovenop zit je nog eens met transport van kleine en grote bestellingen en de aan- en afvoer van grondstoffen en materialen. Om een goed totaalbeeld te krijgen op al die stromen in het bedrijf ging architect Farid Rabia van Qbrik op bezoek bij verschillende koffiebranderijen – vooral in Vlaanderen, zo blijkt. Hij bracht onder andere de groottes van machines, opslagplaatsen en aan- en afvoer van goederen in kaart. Zonder daarbij de brandveiligheid te vergeten: koffie is een licht ontvlambaar product en dus ben je wel beperkt in wat je allemaal kan doen.
Gebouwd rond de koffiebrander
Een koffiebrander is een indrukwekkende machine om naar te kijken. Denk maar een de monumentale schouw. Het idee van Qbrik was daarom om het gebouw rond de koffiebrander te laten ontstaan. Van buiten merk je de schouw direct op, maar ook binnen en in het horecagedeelte heb je hier zicht op. De focus op de brander was dan ook de insteek van het ontwerp. Maar het is niet alleen het zicht op de schouw dat het gebouw zo uniek maakt. Ook de geur van koffie versterkt die visuele beleving.
Stockageruimte met sobere en verfijnde uitstraling
Eén van de uitdagingen van de stockageruimte was vooral om het niet te veel op een stockageruimte te laten kijken. Het familiebedrijf Cafés Delahaut dat intussen aan de derde generatie zit, wilde een gebouw dat zijn imago weerspiegelde. Bovendien zat je ook met een catering en opleidingscentrum in het gebouw. Sleutelelement was dus om het gebouw net dat tikkeltje meer uitstraling te geven dan je van een stockageruimte verwacht. Alleen mocht het budget daardoor niet exploderen en dus moest het bureau keuzes maken op het gebied van binnen- en buitenafwerking. De elegante soberheid komt vooral tot uiting in de twee kleurtinten van het gebouw: een neutrale en tijdloze betonkleur en een opvallende koperkleur die doet denken aan de oude koffiebranders van vroeger.
Duurzaam denken in de context van een industrieel gebouw
Om het gebouw van Cafés Delahaut toch duurzaam te houden, wilde het bedrijf gebruik maken van warmterecuperatie, een collectief afvalbeheer met andere bedrijven uit de buurt opstarten en het globale energieverbruik verminderen. Volgens Laurent Dumoulin van B-Solution was de initiële wens om de warmte van de koffiebrander te recupereren. Maar omdat het koffiebranden zelf in sessies van twintig minuten gebeurt, was het onmogelijk om een systeem te vinden dat de warmte continue recupereert. Daarom ging de aandacht vooral naar een reeks ingrepen die het gebouw toch op een andere manier duurzaam maken.
Opgaan in het landschap
Het gebouw is gedeeltelijk in de grond ingebed om de impact op het landschap te verminderen. Om diezelfde reden volgt het dak de glooiing van het landschap. Verder is het gebouw ook groter dan de ruimte die Cafés Delahaut nodig had. Die flexibiliteit zorgt ervoor dat eventuele partnerbedrijven een stuk van het gebouw kunnen betrekken of dat er plaats is voor eventuele uitbreidingen. Ook de tweede verdieping kan het bedrijf nog altijd verhuren voor seminaries of opleidingen. Verder is er ook onderzoek gedaan naar een goeie oriëntatie van het gebouw en de ramen. Om zoveel mogelijk daglicht op te vangen, zonder dat er sprake is van oververhitting. En ook aan de mobiliteit is gedacht: de ingangen voor leveringen enerzijds en personeel en bezoekers anderzijds is gescheiden. Zo is er plaats om waterdoorlatende parkings en laadpunten te plaatsen én om de omgevingsverlichting te beperken. Vooral dat laatste past in de zoektocht van Cafés Delahaut naar complementariteit met andere gebouwen uit de buurt. Zo wil het bedrijf bijenkorven op het dak plaatsen of het koffiedik gebruiken voor het kweken van champignons.
Rationeel gebruik van energie en materialen
Als de warmterecuperatie niet lukt via de koffiebrander, dan zorgen ventilatie en verwarming gelukkig wel voor een zo laag mogelijk energieverbruik. Daarom heeft het gebouw een gasketel omdat je voor het branden sowieso gas nodig hebt. In de ontvangst- en opleidingsruimtes ligt vloerverwarming. Door de hoge plafonds blijft de warmte zo dichter bij de bezoekers van het gebouw. Verder liggen er verschillende ventilatiegroepen in het gebouw, met dubbele flux en recuperatie van de interne warmte van het gebouw. Wat de materialen betreft, is gekozen voor het recycleerbare beton, staal en aluminium. Bovendien toont het gebouw technieken om de plaatsing van valse plafonds te vermijden en is het dak stevig genoeg om zonnepanelen op te plaatsen.
Een gebouw dat de warme sfeer van koffie respecteert
Wie vandaag in de buurt van Cafés Delahaut komt, ziet de monumentale schouw en ruikt de heerlijke geur van koffie. Ook binnen wijst alles naar de brander. Dat komt vooral door het uitstekende interieurwerk van Elise Fossion die zachte en warme kleurtonen koos en dito materialen. Die elementen zorgen dat je in een gebouw terechtkomt waarin je efficiënt kan werken, maar waarin ook de luxe van koffie helemaal tot zijn recht komt.
Tekst: Chantal Ernst
Foto’s: Qbrik Architectes