Cuypers & Q architecten
Alzijdige beleving bij smaakvolle renovatie brengt een ode aan de kust
De juiste woning op de juiste plek. Het is een voortdurende zoektocht in het creatieproces van architecten. Bij schade aan woningen door brand of leegstand is de verleiding vaak groot om voor een stijlbreuk te kiezen en tabula rasa te maken. Cuypers & Q architecten deed dat bewust niet bij deze totaalverbouwing van een kustwoning. Integendeel, de smaakvolle renovatie en materialisatie brengen een ode aan de kust en voegen daar met enkele fijne ingrepen extra kwaliteit en beleving aan toe.
De locatie van deze woning is in alle opzichten uitzonderlijk: aan de voorzijde zicht op de zeedijk, de Noordzee en de haven van Zeebrugge, in de rug ervan een mooi natuurgebied. Bovendien bevindt het perceel zich aan het einde van de dijk die doodloopt op de duinen. De oorspronkelijke woning, gebouwd in de jaren ’50, maakte als halfopen bebouwing deel uit van een typische tweewoonst. Een huisbrand en lange leegstand hadden de woning zodanig aangetast dat een totaalverbouwing zich opdrong. Lange tijd was er weinig animo voor deze onderneming, maar cuypers & Q zag er wel meteen potentieel in voor een origineel project.Ilze Quaeyhaegens: “Net als meerdere architecten kenden wij de bewuste omgeving dankzij de architectenwoning van Peter Callebout. Het is een uniek stukje dijk omdat je niet alleen zicht hebt op zee, maar achteraan omgeven bent door het beschermde natuurgebied De Fonteintjes. Mijn schoonbroer en zijn echtgenote waren al even op zoek naar een woning aan de kust en toen ze op dit uitgeleefde pand vielen, vroegen ze ons om raad. We begrepen meteen waarom het zo lang leegstond, maar anderzijds zagen we wel potentieel om het oorspronkelijke beeld te herstellen en binnen het nieuwe volume zowel een volwaardige woning voor hen als een kleine vakantiewoning voor ons te puzzelen.”
De stedenbouwkundige voorschriften lieten bij heropbouw toe dat ze iets naar voren mochten treden met het nieuwe volume. In samenspraak met de buurman werd dat vastgelegd voor het gelijkvloers en de eerste verdieping. Ook achteraan mochten ze een uitbouw voorzien naar analogie met de buurman, maar daar besloten ze slechts deels gebruik van te maken. Gert Cuypers: “We hebben vooral de circulatie aangepast van opzij naar centraal om twee grondgebonden woningen te kunnen realiseren. De uitbouw vooraan liet ons toe om het gelijkvloers te optimaliseren en daar voor ons een volwaardige vakantiewoning te creëren met een aparte ingangsdeur. Een andere deur leidt vervolgens naar boven waar we op de eerste verdieping de leefruimtes hebben voorzien met keuken, eethoek en living en op de tweede en derde verdieping de slaapkamers met elk hun eigen badkamer. De grootste woning beschikt ook over de garage. Oorspronkelijk waren er twee maar wij hebben er een opgegeven om ruimte te maken voor onze vakantiewoning. De inkomhal die iets dieper ligt, kan bij afwezigheid met een extra poort in de voorgevel afgeschermd worden. Dat is zowel uit veiligheid en door de aanwezigheid van zand en wind interessant.”
Cuypers & Q architecten besloot voor de volumetrie aan te sluiten bij de bestaande villa’s op de Zeedijk, al is het nieuwe volume geen exact spiegelbeeld meer van de andere helft van de oorspronkelijke tweewoonst en al zeker niet meer in materialisatie. Wat ze wel bewust behielden is het gabarit van het schuin hellende dak, typisch voor de architectuur van de gloriedagen van de kust. Omwille van licht en zicht integreerden ze grote raampartijen en diverse terrassen in het volume. Die versterken het originele karakter en de relatie van de woning met de plek. Exponent van die ingreep is de grote dakerker in de voorgevel die vanuit het bad voor een uitzonderlijk uitzicht over de zee zorgt. Tegelijkertijd betrekt die ook de volledige slaapverdieping bij het strand. “We konden uiteraard ook volledige glazen gevels voorzien, maar dat wilden we bewust niet doen. We wilden in de traditie van die plek blijven en je kan ook subtieler een alzijdige beleving creëren. Vandaar enkele grote raampartijen en de erkers voor- en achteraan. Een woning heeft ons inziens gewoon ook muren nodig om iets tegen te kunnen hangen of plaatsen en privacy en geborgenheid te bewerkstelligen. De juiste doorzichten op de omgeving hebben uiteindelijk hetzelfde effect en zijn verrassender dan meteen alles prijs te geven. Ook naar overbezonning hoef je je minder zorgen te maken.”
Het programma van dit bijzondere project is dus tweeledig. De gelijkvloerse woning heeft een ruime leefruimte en drie compacte slaapkamers gericht op het achterliggende natuurdomein en een gemeenschappelijke badkamer die tegelijk een hamam is. “Voor een vakantiewoning is een ruime leefruimte waar je gezellig kan zitten met het gezin en vrienden belangrijker dan ruime slaapkamers. Vooraan hebben we een oprit die eveneens als terras fungeert. Ook dat is gebruikelijk aan de kust en die traditie wilden we in ere houden. We vangen er de avondzon op en dat maakt het een leuke plek om te vertoeven.”
In de grote woning is de volledige eerste verdieping gewijd aan de leefruimtes. Bureau, dagbed en zithoek kijken uit op de zee, leefkeuken en eethoek op het natuurdomein. De overige twee verdiepingen bieden plaats aan drie ruime slaapkamers met elk hun eigen badkamer. Een daarvan geniet dus dankzij de erker een geweldig zicht over de zee vanuit het bad waar een tapijt in mozaïek over werd gedrapeerd. De prominente plek en uitvoering daarvoor is bewust zo gecreëerd omdat een dagelijks bad een wens was van de klant. Er is gebruikgemaakt van spiegelend glas waardoor je omgekeerd geen inkijk hoeft te vrezen. De erker achteraan geeft een terras aan de slaapkamer. Door middel van verhoogde bedden is de verbinding met de zee altijd gegarandeerd.
Zoals gezegd breekt de woning in materialisatie met de buurman, maar niet zonder de sfeer te behouden. Met wit geglazuurde gevelstenen en pannen van Vandersanden doen ze dé kustwoning alle eer aan. De goudkleurig geanodiseerde ramen vormen een warm en speels accent en zijn een knipoog naar de voorkeur van de bouwheer voor de art deco gebouwen in Blankenberge. In contrast met het geabstraheerde wit volume ontstaat er daardoor ook een subtiel spel van licht, reflectie en warmte. Het materiaal komt ook terug in detailleringen in het interieur. Behalve uit esthetische en architecturale overwegingen, is de materiaalkeuze ook bepaald omwille van het robuuste en onderhoudsvriendelijke karakter ervan. Het zijn materialen die bestand zijn tegen het vaak agressieve weersklimaat waaraan eerste lijnwoningen aan de kust blootgesteld worden.
In het interieur zet de witte toon zich verder. Het wordt daar gecombineerd met ruwe, structurele betonnen elementen met plankenbekisting die zichtbaar blijven. Behalve in de plafonds is er ook één structurele centrale kern met een wand in plankenbekisting voorzien en met een trap die verticaal volledig doorloopt tot helemaal boven en waarbij eveneens de treden in beton zijn gerealiseerd. De twee aparte woonentiteiten komen wel subtiel tot uiting in de materialisatie. Terrazzo bepaalt het beeld van de woonentiteit op het gelijkvloers waar het zowel in de vloer, trap als in enkele vaste interieurelementen terugkomt zoals het zwevende kookeiland. De Terrazzovloeren lopen binnen en buiten door waardoor ruimtes optisch vergroot worden. In de hoofdwoning vanaf de eerste verdieping is er meer ingezet op eikenhout, betonnen trappen en wit geglazuurde badkamertegels. “Waar er Terrazzovloeren liggen, combineren we het met wanden in hout, in eiken fineer. Op de verdiepingen ligt er dan weer een eiken parket en dan zijn de wanden hoofdzakelijk wit. Het was een bewuste keuze om het kleurenpalet en de materialen in het huis te beperken, dat creëert een gevoel van eenheid en rust waardoor de omgeving de aandacht krijgt die ze verdient. Door die beeldentaal – beton, Terrazzo, eik en laminaat – doorheen het hele project door te trekken, zijn beide woningen in harmonie qua sfeer.”
Cuypers & Q architecten hebben getracht om met dit project de relatie met de omgeving te maximaliseren en de spirit van deze bijzondere plek te capteren. “Je gaat erheen omwille van de zee en de verbinding vanuit elke ruimte is er ook met de zee, soms overduidelijk, soms subtiel. Maar evengoed geniet je in dezelfde woning van het prachtige natuurdomein dat tot tegen de achtergevel komt. De beleving van die twee sferen in een hedendaagse woning die de geest van het verleden met zich meedraagt, is uniek.”
Cuypers & Q architecten
Bogaardestraat 10
2000 Antwerpen
t. +32 (0)3 232 48 49